Groźby, krytyka, oskarżenia ze strony pracownika – jak się bronić?

by
Wojtek Petlic

Jak przekonał się niejeden pracodawca, pracownik nie zawsze jest „słabszą” stroną stosunku pracy.. Niesłuszne oskarżenia, rozsiewane plotki potrafią skutecznie zniszczyć budowany przez lata wizerunek. § Groźby, krytyka, oskarżenia ze strony pracownika – jak się bronić? Prawo pracy i pomoc prawna w tym zakresie to jedna z naszych specjalności.

Jakie są granice usprawiedliwionej krytyki?

Punktem wyjścia granic usprawiedliwionej krytyki, jest fakt, iż nie wszystkie decyzje pracodawcy muszą się podobać pracownikom. Pracodawca musi być bowiem przygotowany na to, iż pracownicy będą okazywać swoje niezadowolenie. Istotne jest jednak wytyczenie granicy pomiędzy usprawiedliwionymi uwagami – czyli dozwoloną krytyką, a wyszydzaniem czy ośmieszaniem pracodawcy.

Zgodnie z najnowszym orzecznictwem Sądu Najzwyższego (wyrok SN z dnia 9 marca 2022 r. sygn. akt: III PSKP 62/21): dozwolona krytyka” musi cechować się rzeczowością, rzetelnością, adekwatnością do konkretnych okoliczności faktycznych oraz odpowiednią formą. Podstawową cechą dozwolonej krytyki jest „dobra wiara” pracownika, czyli jego subiektywne przekonanie, że opiera krytykę na faktach zgodnych z prawdą.

Mając na uwadze powyższe, niedozwolona będzie krytyka:

  • wulgarna,
  • nadmierna czylli nieadekwatna;
  • przekazywana w nieodpowiedniej formie (np. zamiast do przedstawicieli pracodawcy, kierowana do otwartego grona odbiorców w social media);
  • oparta na nieprawdziwych informacjach.

Natomiast w wyroku SN z dnia  7 stycznia 2014 r. sygn. akt: I PK 150/13), SN wskazał, iż: używanie określeń uwłaczających czci i godności współpracowników stanowi naruszenie podstawowego obowiązku pracownika i może uzasadniać rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika (art. 100 § 2 pkt 6 w związku z art. 52 § 1 pkt 1 KP tj. tzw. „dyscyplinarnego zwolnienia”.

Zgodnie z powyższym wyrokiem SN pracownik powinien, więc zachować odpowiedni takt i umiar zarówno w krytyce pracodawcy jak i reprezentujących go osób. Należy podkreślić, iż obowiązkiem każdego pracownika jest przestrzeganie zasad współżycia społecznego (wprost wskazuje na to art. 100 § 2 pkt 6 Kodeksu pracy). Sankcją za naruszanie tego obowiązku może być nawet rozwiązanie umowy o pracę, w tym rozwiązanie umowy z winy pracownika.

Jak reagować na fałszywe opinie / plotki i oskarżenia?

Na gruncie kodeksu cywilnego dobre imię stanowi dobro osobiste podlegające ochronie. W przypadku rozsiewanie przez pracownika fałszywych oskarżeń, opinii czy plotek, a naruszających dobre imię, umożliwia pracodawcy wystąpienie przeciwko sprawcy z pozwem o naruszenie dóbr osobistych.

Zgodnie z wyrokiem SO w Gdańsku z dnia 3 października 2018 r. sygn. akt: I C 1119/17 iż niewątpliwie dobra osobiste są także atrybutem osób prawnych i również podlegają w tym zakresie odpowiedniej ochronie. Formułowanie w stosunku do takiego podmiotu zarzutów nieuczciwości w związku z tym, naruszyć jego dobre imię. W razie dokonanego naruszenia może on także żądać, ażeby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności ażeby złożyła oświadczenie odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie. Na zasadach przewidzianych w kodeksie może on również żądać zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny.

W przypadku dopuszczenia się naruszenia, pokrzywdzony może domagać się:

  • dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności ażeby złożyła oświadczenie odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie.
  • zapłaciła odpowiednią kwotę zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaciła odpowiednią sumę pieniężną na wskazany cel społeczny.
  • Ponadto, jeżeli wskutek naruszenia dobra osobistego została wyrządzona szkoda majątkowa, poszkodowany może żądać jej naprawienia.

Kiedy krytyka przeradza się w groźbę?

Niekiedy zdarza się, iż od niesłusznego oskarżenia sprawca przechodzi do groźby. Warto wiedzieć, iż jest to przestępstwo, które podlega ściganiu na gruncie prawno-karnym.

Zgodnie z art. 190 Kodeksu karnego: § 1. Kto grozi innej osobie popełnieniem przestępstwa na jej szkodę lub szkodę osoby najbliższej, jeżeli groźba wzbudza w zagrożonym uzasadnioną obawę, że będzie spełniona, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

Ściganie następuje na wniosek pokrzywdzonego a więc aby „uruchomić” działanie prokuratury wymagane jest złożenie odpowiedniego wniosku przez osobę która jest ofiarą groźby. W praktyce nic nie stoi na przeszkodzie aby w rażących sytuacjach połączyć zawiadomienie o możliwości popełnienia przestępstwa z jednoczesnym pozwem o ochronę dóbr osobistych.

W takich sprawach warto polegać na wiedzy doświadczonych specjalistach, dla których HR prawo pracy nie ma tajemnic.

§ Groźby, krytyka, oskarżenia ze strony pracownika – jak się bronić?

Udostępnij post:
Więcej z danej kategorii:

Groźby, krytyka, oskarżenia ze strony pracownika – jak się bronić?

Cyfryzacja HR w Polsce
Groźby, krytyka, oskarżenia ze strony pracownika – jak się bronić?
Zatrudnienie cudzoziemców w Polsce